Akademik Başarıyı Etkileyen Faktörler
ÖZET
Sınav sisteminin önemi, öğrencileri, ebeveynleri ve öğretmenleri, akademik başarıyı etkileyen faktörleri düşünmeye itmiştir. Akademik başarıyı etkileyen birçok faktörün olması, bu konuda yapılan araştırma sayısının artmasına ve bilgi birikiminin büyümesine elverişli bir ortam hazırlamıştır. Öğrencilere sosyal desteğin sağlanması, özyeterlilik inancının arttırılması, öğrencilerin öğrenme stillerine sağladığı uyumun belirlenmesi ile birlikte akademik başarının arttığı tespit edilmiştir. Akademik başarının arttırılmasında hem öğrenciye hem de ebeveyn ve öğretmenlere düşen görevler vardır.
Anahtar Kelimeler: akademik başarı, öğrenme stilleri, özyeterlilik
GİRİŞ
Geçmişte olduğu gibi günümüzde de üniversiteye giriş koşullarının sınav sistemine dayanıyor olması, akademik başarıya olan değeri önemli ölçüde etkilemektedir (Yıldırım, 2006). Bu sebeple akademik başarıya verilen önem daha ilkokul yıllarından itibaren kendini hissettirmektedir (Yıldırım, 2006). Akademik başarıyı etkileyen birçok unsur bulunmaktadır. Zekâ, yetenek, kişilik ve ailesel nitelikler, mezun olunan veya devam edilen okulun özellikleri, çalışma alışkanlıkları, özsaygı, yalnızlık, sınav kaygısı bu unsurların arasındadır (Can, 1992; Demir, 1990; Ishiyama, 1984; Ponzetti & Gate, 1981; Eski, 1980; Güngör, 1989; Öner, 1990; Özgüven, 1974).
Yapılan çalışmalara göre sosyal desteğin hem akademik başarı düzeyine hem de okula uyum ve devamlılığa olumlu etki ettiği gözlenmiştir (Yıldırım, 2006; Lopez, Ehly, & Vazquez, 2002; Yıldırım, 2000; Malecki & Elliott, 1999; Ladd, 1990; Mallinckrodt,1988). Öğrencinin akademik başarısını desteklemek için başta kendi aileleri olmak üzere öğretmenleri tarafından desteklenmeleri, öğrencilerin de birbiriyle sağlıklı ilişkiler içinde olmaları beklenmektedir (Yıldırım, 2006). Öğrencilerin karşılaşacağı gündelik sıkıntıların yanı sıra sosyal destek eksikliğine maruz kalmaları akademik başarılarını olumsuz yönde etkileyecektir (Yıldırım, 2006). Akademik başarının yükselmesi konusunda katkıda bulunmak için özellikle anne babaların çocuğa gerçekten güvenmeleri ve çocuğu anlamaya çalışmaları, çocuğun sorunlarını çözmesine yardım etmeleri, hatalarını nazikçe düzeltmeleri, çocuğu suçlayıcı, yargılayıcı davranışlardan kaçınmaları, çocuğun üstün ve güçlü yanlarını vurgulamaları, başarılarını takdir etmeleri biçiminde çocuklarına verecekleri destek çok önemlidir (Yıldırım, 2006). Bu sebeple öğretmenlerin ve ailenin çocuklarına nasıl sosyal destek verebileceği konusunda psikoeğitsel çalışmaların desteklenmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır (Yıldırım, 2006). Özellikle ebeveyne uygulanan psikoeğitsel çalışmaların etkili olduğu ortaya çıkmıştır (Yıldırım, 2006; Yıldırım, 1999).
Bir başka önemli faktör ise öğrencilerin özyeterlilik inancının öğrenme performansı ve dolayısıyla akademik başarı üzerindeki etkisidir. Özyeterlilik bir inanç olmakla birlikte, bireyin bir görevi yerine getirmek için daha az ya da daha çok yeterliliğe sahip olması düşüncesine dayanmaktadır (Kotaman, 2008). Kişinin söz konusu durumla ilgili öznel yargısı söz konusudur (Kotaman, 2008; Schunk, 1991). Özyeterlilik yeni bir becerinin kazanılmasında ya da yeni bir öğrenmenin gerçekleşmesinde ve daha sonra bu yeni becerinin ya da öğrenimin uygulamaya konmasında kritik bir işleve sahip olmasıyla akademik başarı ile etkileşim içindedir (Kotaman, 2008). Bir başka önemli nokta ise güdülenme seviyesinin belirlenmesinde özyeterlilik inancının ne kadar etkili olduğudur. Yüksek özyeterliliğe sahip olan kişi, belli görevle ilişkin bir sorunla karşılaşsa bile devam etme konusunda daha isteklidir (Kotaman, 2008). Diğer taraftan yapabilirliklerinden kuşku duyan kişiler, hedeflerine çok bağlanmadığı gibi zorluklar karşısında çabuk pes ederler (Kotaman, 2008). Aynı şekilde öğrencilerin düşük özyeterliliğe sahip olmaları, yeni öğrenecekleri konularda çaba göstermeyi bile gereksiz görmelerine yol açacaktır (Kotaman, 2008). Özyeterlilik, sadece yeni konuları öğrenmekte değil, öğrencilerin öğrenme stratejilerini kullanmaları ve gerektiğinde akademik yardıma başvurma çabalarını da etkilemektedir (Kotaman, 2008). Buna göre özyeterliliği düşük öğrenciler beceriksiz, yeteneksiz ya da akılsız görünmekten çekindikleri için yardım talep etmekte de zorlanmaktadırlar (Kotaman, 2008). Özellikle öğrencinin geçmiş başarıları desteklenmesi özyeterlilik seviyesinin artmasına yardımcı olabilmektedir (Kotaman, 2008). Başlanan yeni konularda başlarda daha kolay konulara yer verilmesi öğrencinin başarma güdüsünü arttıracak ve o dersi ya da konuyu yapabileceğine inanmasına etki edecektir. Aynı şekilde yaşa göre öğrenme modellerinin uygulanması, öğrencilere gelişimleri hakkında geri bildirim verilmesi özyeterliliği besleyen çalışmalardır (Kotaman, 2008).
Öğrencilerin öğrenme stilleriyle öğrenme etkinlikleri arasındaki uyum, onların akademik başarısını olumlu etkilemektedir (Şahin, 1994; Şimşek, 2002). Öğretmenler, öğrencilerinin kendilerine en uygun öğrenme biçimlerini keşfetmelerine olanak sağlayarak, akademik başarının artmasına katkıda bulunabilirler (Şahin, 1994). Örneğin; işbirlikçi öğrenme yönteminin matematikte “permütasyon ve olasılık” konusundaki akademik başarıya olumlu etkisi bulunmuştur (Ünlü & Aydınlatan, 2011). Benzer şekilde, Dunn ve Dunn öğrenme stiline göre yapılan Fen Bilimleri dersinde akademik başarının arttırdığı ve öğrencilerin Fen Bilgisi dersine olan tutumlarının geliştiği sonucuna varılmıştır (Bozkurt & Aydoğdu, 2009). Öğrencinin ders içi çalışma stillerinin akademik başarısına etkisi olduğu gibi, ders dışı çalışma yöntemlerinin de önemli olduğu bulunmuştur (Şahin, 1994). Bu durum da öğrencilere öğrenme stratejilerinin öğretilmesi, başarı duygusunun tattırılması ile teşvik edilmesi önemli bir rol oynamaktadır (Şahin, 1994).
KAYNAKLAR
Bozkurt, O., & Aydoğdu, M. (2009). A comparative analysis of the effect of Dunn and Dunn learning styles model and traditional teaching method on 6th grade students’ achievement levels and attitudes in science education lesson. İlköğretim Online, 8(3), 741-754.
Kotaman, H. (2008). Özyeterlilik inancı ve öğrenme performansının geliştirilmesine ilişkin yazın taraması. Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 111-133.
Şahin, T. (1994). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde akademik benlik kavramı, ders içi öğrenme ve ders dışı çalışma yolları ile başarı ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 13-18.
Ünlü, M. & Aydıntan, S. (2011). İşbirlikli öğrenme yönteminin 8. sınıf öğrencilerinin matematik dersi “permütasyon ve olasılık” konusunda akademik başarı ve kalıcılık düzeylerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 1-16.
Veznedaroğlu, R.L., & Özgür, A.O. (2005). Öğrenme stilleri: Tanımlamalar, modeller ve işlevleri. İlköğretim-Online, 4(2), 1-16.
Yıldırım, İ. (2006). Daily hassles and social support as predictors of academic achievement. H.U. Journal of Education, 30, 258-267.
