Çocuklar ve Hayvan Sevgisi
ÖZET
Çocuk gelişiminde doğadaki diğer canlıların rolü olduğu gibi evcil hayvanların da önemi çok büyüktür. Hayvan sevgisi çocuk gelişimi üzerinde ruhsal ve sosyal açıdan birçok fayda sağlamaktadır. Başkalarıyla etkili iletişim, empati kurma becerisi, sorumluluk duygusunun yerleşmesi, paylaşım yapabilme, özgüvenin gelişmesi olumlu kazanımların bazılarını oluşturmaktadır. Hayvan sevgisinin gelişmesi ve yerleşmesinde ebeveyn tutumunun etkili olduğu görülmektedir. Anne-babalar çocuklarını evcil hayvanların nesne olarak görülmemesi konusunda bilinçlendirmeli, hayvanlara karşı korkutulmamalıdır. Hayvan sevgisine destek vermelerinin ve onlarla zaman geçirebilecekleri ortamlarda bulunmaya teşvik edici olmalarının çocuklar için yaralı olduğu düşünülmektedir.
GİRİŞ
Bir çocuğun dünyasındaki en önemli kişiler, çocuğun anne-babası, ailenin diğer üyeleri ve yakın çevresindeki insanlardır (Ateş, 2005). Hayvanlar ve bitkiler canlı ve cansız (obje,oyuncak) halleri ile çocukların dünyasına erken yıllardan itibaren girmektedir. Bu sebeple insan gelişiminde doğadaki diğer canlıların ve özellikle evcil hayvanların katkısı fazladır (Akt: Ateş, 2005). Hayvan sevgisi, çocukların ruhsal gelişimi ve hayal dünyaları üzerinde olumlu etkiler bırakmaktadır (Ateş, 2005). Özellikle evde evcil hayvan besleyen ailelerin çocuklarının paylaşımcı olma, problem çözme ve duyarlı olma gibi davranışsal özelliklere sahip olduğu gözlemlenmiştir (Akt: Ateş, 2005).
Evcil hayvanlarla birlikte çocuklar başkalarıyla nasıl etkileşim kurabileceğini, nasıl sosyalleşebileceğini denem fırsatı yakalar. Aynı zamanda mutluluğunu, mutsuzluğunu, öfkesini paylaşabilir (Ateş, 2005). Çocuklar için travmatik etki sayılabilecek doğum, ölüm, hastalık gibi kavramları bir hayvanla öğrenmek, çocuğun hayata uyumunu kolaylaştıracaktır (Ateş, 2005). Çocukların evcil hayvanların beslenmesi, gezdirilmesi gibi bakımla ilgili işleri üstlenmesi de sorumluluk duygusunun gelişmesine yardımcı olacaktır (Ateş, 2005). Çocukların özgüveni, evcil hayvanların bakımında sorumluluk duygusunun gelişmesi ile birlikte artacağından, çocuklar başkalarıyla olumlu ilişkiler kurabilmekte ve iletişimde uygun davranışlar geliştirebilmektedirler (Ateş, 2005). Hayvanlarla iletişim kuran çocuklar, olaylara karşısındakinin dünyasından bakabilme, onun hissettiklerini hissetme,gördüklerini görme becerilerini arttırmaktadır (Çalışkan, Aydın & Aslanderen, 2014). Empati becerisinin de gelişimi ile birlikte çocukların çevresel duyarlılıkları artmış, karşısındaki kişilerin ilgi ve ihtiyaçlarını anlayan çocukların etrafındaki insanlara karşı yıkıcı ve saldırgan tutumlarında azalma olduğu düşünülmektedir (Ateş, 2005). Empati Çocukların hayvanlara verdiği karşılıksız sevgi vermesi ve onları anlamaya çalışması sevgi anlayışının da gelişmesine yardımcı olacaktır (Ateş, 2005). Gelişimsel sorunu olan yoksunluk yaşayan çocuklar için hayvan sevgisi daha önemli bir yer tutmaktadır. Kayıpları olan, evinden, arkadaşlarından, çevresinden ayrılmak zorunda olan çocuklar için akaybın yerine koyma ve duyguları paylaşma açısından olumlu işlevlere sahiptir (Semerci, 2017).
Evcil hayvan edinme konusundaki ebeveyn tutum ve düşünceleri çok önemlidir. Bazı tutumlar evdeki hijyenin bozulacağına dair evcil hayvanlara karşı olumsuz olarak kalabilmektedir. Araştırmalar gösteriyor ki; insan ağzı mikrobik açıdan incelendiğinde köpeğinkinden çok daha pistir. Özellikle insane ağzı içindeki oksijenden hoşlanmayan bir takım bakterilerin yol açtığı yaralar daha ciddi vakalara yol açabilir ve zor iyileşebilir (Yeşildal, 2011).
Tuvalet alışkanlığı geliştirilmiş, aşıları tam, temizliğine ve tüy dökümüne dikkat edilen evcil hayvanların sağlık açısından bir risk taşıyamayacağı düşünülmektedir (Yeşildal, 2011). Hayvanlarla temas halinde alerji, astım rinit gibi belirtileri ortaya çıkan çocukları ise ayrıca değerlendirmek gerekmektedir (Yeşildal, 2011).
Çocukların herhangi bir evcil hayvanı oyuncak ister gibi talep etmemesi ve hayvanların nesne olarak görülmesinin önüne geçilmesi ebeveynlerin tutumlarıyla yakından ilişkilidir. Ebeveynler, çocuğun zihninde hayvanların istenildiği zaman atılabilecek bir nesne gibi yer almamasına ilişkin desteklerini sürdürmeliler. Anne ve babalar çocuğun hayvan sevgisine karşılık olumlu destek vermelidir (Ateş, 2005). Çocuklar hayvanlara karşı korkutulmamalı, çocukların hayvanlara karşı olumlu tutumları ödüllendirilmelidir (Ateş, 2005). Çocukların hayvanlarla birlikte olabileceği doğal ortamlar desteklenmeli, çevre gezileri düzenlenmelidir (Ateş, 2005).
KAYNAKLAR
Ateş, N. (2005). Hayvan besleyen ve beslemeyen çocukların saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış master tezi, Ankara Universitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Çalışkan, N., Aydın, M., & Aslanderen, M. (2014). Empati ve hayvanlarla iletişim. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1).
Kayahan, A. (n.d.). Retrieved November 11, 2017, from http://www.milliyet.com.tr/hayvan- sevgisi–cocuklarin-gelisiminde-de-onemli-rol-oynuyor–pembenar-detay-cocuk-1603826/
Semerci, B. (n.d.). Retrieved November 11, 2017, from http://www.bengisemerci.com/cocuklarin-hayvan-sevgisi/
Yeşildal, A. (2011, September 8). Evcil hayvanlar ve çocuk. Retrieved November 10, 2017, from http://www.doktoramcam.com/evcil-hayvanlar-cocuk/
